مقدمه: همواره ممکن است این سوال برای شما پیش بیاید که انواع کولر در دوران‌های مختلف به چه صورتی به وجود آمده است؟ همچنین ممکن است به این فکر کنید که در شهرهای گرمسیری ایران و جهان، در گذشته چگونه خود را از گرمای طاقت فرسای تابستان حفظ می‌کردند. در ادامه سعی شده است تا به تمامی این سوالات پاسخ داده شود. علاوه بر آن تاریخچه کولر و انواع آن را شرح خواهیم داد.

تاریخچه کولر گازی

همیشه این قانون وجود دارد که ایده‌های عالی در اثر نیازهای انسان پدید می‌آید. کولر یک وسیله سرمایشی است و طبیعتا باید در یکی از شهرهای گرمسیری به دنبال اختراع آن بود. اولین کشوری که توانست با استفاده از یک وسیله، موجب سرمایش محیط شود، کشور مصر بود. در مصر باستان، تر کردن نی و آویزان کردن آن از پنجره منازل بسیار رایج بود که به مرور زمان موجب شد تا با تبخیر آب، خنکی در منازل و محیط به وجود آید.

همچنین گفته می‌شود که در رم باستان نیز، قنات‌هایی در منازل وجود داشت که به واسطه عبور جریان آب خنک، هوا داخل این چاه‌ها می‌پیچید و وارد منازل میشد. البته این نظریه در ایران نیز مورد استفاده قرار می‌گرفت. همانطور که می‌دانید، کشور ایران اولین کشوری بود که به قنات دسترسی پیدا کرد و بسیار زود گسترش یافت که هم وسیله سرمایش منازل و هم کاهش مصرف آب را به عهده داشت.

در واقع سیستم‌های تهویه به مرور زمان به سمت مدرن شدن پیش رفت. بر همین اساس، به مرور زمان و در سال 1902، ویلیس کریر از کشور آمریکا، توانست کولر گازی را در مقیاس بزرگ و با ظرفیت مناسب عرضه کند. سال 1920 را می‌توان سال انقلاب سیستم‌های سرمایشی دانست. تولید انبوه این دستگاه در کشور آمریکا، یکی از عوامل مهم در مهاجرت به این کشور در قرن 19 به حساب می‌آمد. پس تاریخچه کولر گازی را می‌توان به اسم کشور آمریکا ثبت کرد و با شنیدن نام کولر گازی به یاد کشور تولیدی آن افتاد. ویلیس کریر به عنوان مخترع کولر، در سال 1902 در یک شرکت چاپخانه استخدام شد. وظیفه او، پیدا کردن راهی برای سرمایش دستگاه‌های چاپ بود که در نهایت به پیدایش کولر گازی منجر شد.

ذکر این نکته حائز اهمیت است که، کنترل دما و رطوبت در چاپخانه امری ضروری بود. دستگاه کریر توانست با کنترل رطوبت و سپس کنترل دما، این کار را به نحو احسن انجام دهد. کریر کاری کرد که هوا در کویل سرد به جای کوبل گرم گردش پیدا کند. این هوا با گردش یافتن به دور کویل سرد که پر از آب سرد بود، در ابتدا رطوبت و سپس دما را کنترل کرد. کریر با این کار موجب شد تا تراز میان کیفیت جوهر و کاغذ حفظ شود. این کار برای چاپخانه‌ها بسیار ضروری بود و در نهایت موجب بالا رفتن راندمان و کیفیت دستگاه ‌ها شد.

به مرور زمان استفاده از کولر گازی در منازل رشد پیدا کرد. برای اولین بار و در سال 1933، کولر گازی در یکی از منازل در کشور آمریکا نصب شد اما هیچکس فکرش را نمی‌کرد که پس از گذشت چندین سال از این اختراع، همچنان یک عضو جدایی ناپذیر منازل شود. پس از آن، تکنولوژی کولر گازی، به منازل و محیط ‌های کاری محدود نشد و در خودروها نیز مورد استفاده قرار گرفت، به طوری که، هم اکنون تمامی خودروها مجهز به کولر گازی هستند.

همچنین خالی از لطف نیست که بدانید، اولین بار این طرح چه زمانی گسترش یافت. در سال 1945 میلادی، فردی به نام روبرت شرمن در شهر ماساچوست، یک ایده خلاقانه رو کرد که بر اساس آن، کولر گازی قابل حمل بود و علاوه بر سرمایش هوا و کنترل رطوبت، موجب تصفیه هوا نیز می‎شد. این تصفیه هوا توسط فیلترهایی انجام می‌شد. اما یک شرکت در آمریکا این ایده را از شرمن دزدید و نفع مالی به این فرد نرسید. پیدایش کولر و گسترش اصلی آن برای منازل، از همین نقطه در تاریخ کلید خورد.

تاریخچه کولر آبی

در ابتدای بحث و در بخش تاریخچه کولر گازی، گفته شد در ابتدا این فناوری توسط مصری ‌ها شکل گرفت. در مورد کولرهای آبی یا بطور کلی دستگاه‌های سرمایشی ، کشور مصر همواره پیشتاز بوده است. در نقاشی‌ هایی که از مصر باستان به‌جا مانده، فنجان‌های بسیار بزرگ رسی وجود داشته که آن‌ها را پر از آب می‌کردند تا بصورت خیلی ابتدایی محیط را خنک کند. مصر باستان به دو بخش ثروتمند و فقیر تقسیم می‌ شد. بر همین اساس، افرادی که ثروت بیشتر داشتند یا به اصطلاح کاخ نشین بودند، آبشارهایی را از دیوارهای خانه‌شان به راه می‌انداختند تا موجب کاسته شدن گرمای محیط شود اما برعکس این افراد، افراد فقیر معمولا نمی ‌توانستند وسیله سرمایشی را تهیه کنند و در فصل گرم سال جان خود را از دست می‌دانند یا با مشقت بسیار زیادی، زندگی می ‌کردند.

پس از این دوران، در دوران قرون وسطی و در خاورمیانه قدیم، برج‌هایی ساخته شد. این برج ‌های خنک کننده، هوا را به داخل خود به گردش در می ‌آوردند. پس از به گردش در آمدن هوا در این برج‌ ها، این هوا از زیر زمین به منازل می ‌رسید و به نوبه خود موجب خنک‌سازی هوا می‌ شد. اگر درباره نصب کولرهای آبی به دنبال اطلاعات بیشتری هستید مطالعه مقاله  “طریقه نصب کولر آبی” را به شما پیشنهاد می کنیم.

در پیدایش کولر ، می ‌توان گفت که قبل از سال 1929، به دلیل اینکه این سیستم‌ های سرمایشی بسیار غول پیکر بودند، قابل استفاده در محیط‌ های کوچک مانند خانه نبودند و تنها در محیط‌های صنعتی قابل استفاده بودند. پس از آن، فردی به نام دارلی، توانست یک سیستم با مقیاس کوچک و در نوع اسپلیت را اراده دهد که در خانه ‌ها مورد استفاده قرار گیرد. این وسیله سرمایشی یخچال بود.

شرکت ژنرال الکتریک

یکی از اولین شرکت‌هایی که توانست سیستم ‌های خنک کننده را به تولید انبوه با سایز و اندازه مناسب برساند، شرکت ژنرال الکتریک بود. این شرکت در سال 1930 تا 1931 تواست تا 32 نمونه مشابه یخچال را تولید نماید. پس از آن، این شرکت توانست کولرهای فلوئورو کربن را تولید نماید که دارای مایعات غیر قابل اشتعالی بود که موجب یخ زدایی می‌شد. این دستگاه‌های سرماساز، بسیار در تهویه هوا مناسب بودند.

در سال 1990، بیانیه ‌ای توسط اکثر کشورهای جهان به تصویب رسید که در طی آن، دیگر از این نوع گازها تولید نکنند، زیرا به سرعت موجب تخریب لایه اوزون و در نهایت تغییرات شدید آب و هوایی خواهد شد. البته لازم به ذکر است که هیدروفلوروکربن ‌ها بسیار محبوب ‌تراند و مشکلات جدی برای محیط زیست به وجود نمی ‌آورند.

استاندارهای افزایش بازدهی کولرهای گازی در جهان

همچنین در سال 1970، اکثر کشورهایی که از این دستگاه سرمایشی استفاده می‌کردند، به این نتیجه رسیدند که مصرف انرژی بسیار بالایی را متحمل خواهد شد. به همین دلیل سعی شد تا بر طبق یک سری از استانداردهایی، مصرف انرژی این کولرها را به مرور زمان کاهش دهند اما بازدهی افزایش پیدا کند و تغییری در کیفیت تهویه آن‌ها به وجود نیاید.

وزارت انرژی در سال 2006، مصوبه‌ای را به تصویب رساند که بر طبق آن، پیش بینی می‌شود که از سال 2006 تا 2035، حدود 70 میلیارد دلار در مصرف انرژی صرفه جویی شود. علاوه بر آن، 370 میلیون تن نیز در تولید دی اکسید کربن صرفه‌حویی خواهد شد که کمک بسیار زیادی به محیط زیست می‌کند. تا به اینجای کار، سعی شد تا استانداردهای لازم جهت افزایش بازدهی در تاریخچه کولر گازی به اختصار توضیح داده شود.

و در آخر…

در ابتدا سعی شد تا بصورت کلی، توضیحی در ارتباط با تاریخچه کولر داده شود. در ادامه افرادی که در اختراع و پیدایش کولر نقش اساسی داشتند را به تفکیک توضیح دادیم. همچنین سعی شد تا کشورهای منتخب در این زمینه را نام ببریم. در انتها نیز استاندارهای لازم جهت افزایش بازدهی انواع کولرها را مورد بررسی قرار دادیم. اگر قصد آشنایی کامل با تاریخچه انواع کولر آبی و گازی را دارید، حتما متن بالا را با دقت مور مطالعه قرار دهید.